Glossary¶

apocentrum
apoapsis: Punkt orbity najdalszy środkowi masy układu, tzw. punkt największego oddalenia
Apsyda: Jeden z dwóch skrajnych punktów orbity eliptycznej
Arctowski: Polska stacja badawcza na Antarktyce mieszcząca się na wyspie Króla Jerzego. Stacja zamieszkana jest cały rok.
CAPCOM
Capsule Communicator: Jedyna osoba w MCC, która komunikuje się z astronautami. Wykorzystanie roli CAPCOMa ma na celu ograniczenie szumu komunikacyjnego z załogą. W roli CAPCOM występują osoby, które są astronautami i posiadają podobne doświadczenie i trening co załoga. Pozwala to na stosowanie skrótów komunikacyjnych oraz na lepsze zrozumienie potrzeb zespołu. Wartościowym CAPCOMem są astronauci, który uczestniczyli wcześniej w misjach, gdyż potrafią się odnieść do sytuacji i lepiej wesprzeć załogę w działaniach operacyjnych.
cargo: Towary przysłane z Ziemi.
CMO
Crew Medical Officer: Członek załogi astronautów posiadający wykształcenie lub przeszkolenie medyczne będący odpowiedzialnym od strony medycznej za zdrowie załogi.
DCS
Decompression Sickness: Choroba dekompresyjna polegająca na wydzielaniu się pęcherzyków azotu z krwi w skutek rozprężenia atmosfery. Pęcherzyki zwiększając swoją objętość mogą powodować zatory i prowadzić do udarów, zawałów lub niedokrwienia.
Dobrowolski: Obecnie nieużywana polska stacja badawcza na Antarktydzie. Na chwilę obecną prowadzone są prace prospekcyjne umożliwiające rewitalizację budynku oraz powrotu jej funkcjonowania.
DST
Daylight Saving Time: Czas letni i zimowy wprowadzony w niektórych krajach w celu oszczędzania energii elektrycznej. Obecnie odchodzi się od stosowania DST.
ECLSS
Environmental Control Life Support System: System podtrzymywania życia.
EVA
Extravehicular Activity
Extra-Vehicular Activity: Spacer kosmiczny. Działalność astronautów poza bazą lub statkiem kosmicznym. W celu wykonania EVA konieczne jest przywdzianie skafandra kosmicznego, który pozwala na utrzymanie środowiska zdatnego do przeżycia człowieka, tj. usuwanie CO2 z atmosfery, dostarczanie tlenu, utrzymanie ciśnienia, zapewnienie ochrony przed wysoką i niską temperaturą z zewnątrz, stabilizacja termiczna astronauty, zapewnienie osłony radiacyjnej, ochrona przed mikrometeorytami oraz utrzymywanie homeostazy organizmu.
ERT
Earth Received Time: Czas przyjścia informacji o wydarzeniu na Ziemię, tj. Spacecraft Event Time z dodaną wartością One-Way Light Time.
Flight Director: Dyrektor misji. Osoba będąca na szczycie struktury centrum kontroli misji. Jego decyzja jest ostateczna i niepodważalna. Zakwestionować jego rozporządzenie może jedynie Flight Surgeon ze względu na narażenie zdrowia i życia załogi.
Flight Surgeon: Osoba mająca wykształcenie medyczne będąca lekarzem misji. Lekarz misji jest odpowiedzialny za zdrowie załogi i analizę danych medycznych. Lekarz misji jest jedyną osobą w MCC, która może zakwestionować postanowienia Flight Directora i przerwać symulację.
Hornsund: Polska stacja badawcza na Arktyce. Zlokalizowana jest na wyspie Svalbard, która znajduje się w rozporządzaniu gubernatora norweskiego.
IVA
Intravehicular Activity
Intra-Vehicular Activity: Działalność wewnątrz pojazdu, bazy kosmicznej lub statku kosmicznego. W zależności od lokalizacji może wymagać użycia specjalistycznego skafandra kosmicznego na wypadek, np. rozszczelnienia kapsuły.
Księżyc: Naturalny satelita Ziemi.
LEO
Low Earth Orbit: Niska orbita okołoziemska. Na chwilę obecną granica LEO zaczyna się od tzw. linii Karmana na wysokości 100 km nad powierzchnią Ziemi. Jej górną granicę stanowią Pasy Van Allena znajdujące się na wysokości 200-2000 km od powierzchni Ziemi w zależności od aktywności słonecznej oraz lokacji np. anomalia południowoatlantycka.
LEVA
lEVA
Lunar Extravehicular Activity: Spacer kosmiczny na powierzchni Księżyca.
LST
Lunar Standard Time: Czas księżycowy zaproponowany przez Rudolph N.J. Draaisma oraz organizację LunarClock.org
Mars Sol Date: Marsjańskim odpowiednik daty Juliańskiej (rok równy 31 557 600 sekund = 365,25 dnia) wykorzystywanej w astronomii.
MCC
Mission Control Center: Centrum Kontroli Misji
MSD
Mars Sol Date: Czas marsjański
MST
Mission Elapsed Time: Czas misji. Ilość sekund (zgodnych z układem SI) od momentu rozpoczęcia misji.
MTC
Coordinated Mars Time: Odpowiednik uniwersalnego czasu koordynowanego na Marsie względem południka zero.
OWLT
One-Way Light Time: Czas opóźnienia komunikacji w jedną stronę wynikający z odległości oraz skończonej prędkości światła.
perycentrum
peryapsis: Punkt orbity najbliższy środkowi masy układu, tzw. punkt największego zbliżenia
PI
Primary Investigator: Główny, wiodący badacz. Osoba proponująca eksperyment naukowy i wiodąca jego wykonanie.
pre-breathing: Procedura przed EVA polegająca na oczyszczeniu organizmu z resztek azotu znajdujących się we krwi w celu uniknięcia choroby dekompresyjnej po wykonaniu spaceru kosmicznego w skafandrze w atmosferze 100% tlenu.
RTT
Round Trip Time: Czas opóźnienia komunikacji w obie strony wynikający z odległości oraz skończonej prędkości światła. Czas TWLT jest dwukrotnością OWLT.
SCET
Spacecraft Event Time: Czas wydarzenia w odniesieniu do statku kosmicznego lub habitatu.
Sol: Dobra marsjańska wynosząca 24 h 39 m 35,244 s czasu słonecznego. Jest dłuższa o około 2,7% od długości doby ziemskiej.
TRL
Technology Readiness Level: Poziom gotowości technicznej służy do określenia dojrzałości rozwiązania oraz gotowości do wdrożenia. Skala została opracowana przez NASA [SPR88], a obecnie używana jest przez wszystkie agencje kosmiczne oraz firmy zajmujące się wytwarzaniem rozwiązań o przeznaczeniu do zastosowania w sektorze kosmicznym [Dun12], [Age08]. NASA definiuje również poziom gotowości technicznej dla projektów dotyczących oprogramowania [AA13] appendix-trl
TWLT
Two-Way Light Time: Czas opóźnienia komunikacji w dwie strony wynikający z odległości oraz skończonej prędkości światła.
UTC
Universal Time Coordinated
Coordinated Universal Time: Uniwersalny czas koordynowany. Wzorcowy czas ustalany na podstawie TAI (fr. Temps Atomique International). Koordynacja czasu polega na wprowadzaniu sekundy przestępnej (poprawki precyzji długości doby) na zalecenie ciała IERS (International Earth Rotation and Reference Systems Service). UTC wykorzystuje kalendarz gregoriański i 24 godzinny format zapisu czasu.